کد مطلب:48598 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

چرا در سوره ناس، كلمة ناس تكرار شده، به جاي آن ضمير به كار نرفته است؟

الفاظ قرآن مجيد، از سوي خداي متعال نازل شده است و داراي اعجاز ميباشد; بنابراين بايد چينش و كاربردهايي كه دارد، داراي حكمت، پيام و درس باشد; بر اين اساس، مفسّران قرآن نيز با اين پرسش روبه رو بودهاند كه چرا كلمه ناس تكرار شده به جاي آن ضمير به كار نرفته است؟ توجيههاي متعددي بيان شده كه ما برخي از آنها را نقل ميكنيم:

فخر رازي ميگويد: علت تكرار كلمه ناس اين است كه خداي متعال، انسان را با شرافت و كرامت آفريده، با تكرار نام او، شرف او را افزوده، او را تكريم فرموده است، و از همين تكرار نيز استفاده ميشود كه انسان، شريفترين آفريدههاي الهي است، چرا كه خداي متعال، براي معرفي خويش، در پايان كتاب خود، ميفرمايد: او خدا و ملك و ربّ مردم است. اين سوره با كلمة ناس ختم ميشود كه بر اهميت و شرافت انسان، دلالت دارد.(فخر رازي، تفسير كبير، مجلد 8، ص 546، دارالفكر، بيروت.)

مرحوم علامه طباطبايي توجيه ديگري دارد و ميفرمايد: از اين كه خداي متعال از ميان تمام صفات خويش، اين سه صفت را برگزيد و اين كه جملهها را متصل و بدون حرف عطف بيان فرموده، ميفهميم كه هر يك ازاين صفات، به طور جداگانهاي براي انسان پناهاند; همچنين اين نكته را از تكرار كلمة ناس ميفهميم كه چرا سه بار تكرار شده با اين كه ميتوانست بفرمايد: قل اعوذ برب الناس و الههم و ملكهم ولي ميخواهد با تكرار اشاره كند كه هر يك از اين سه صفت، به تنهايي ممكن است، پناه پناهنده قرار گيرد، بدون اينكه پناهنده به دو جملة ديگر احتياج داشته باشد و هر صفتي به تنهايي ميتواند، پناهگاه باشد و اگر با حرف عطف يا ضمير بيان ميكرد، اين نكته از آن استفاده نميشد. ما اين مطلب را از صريح آيات قرآن ميفهميم كه خداي تعالي اسمهاي زيبايي دارد كه هريك را بخواهيد، ميتوانيد بخوانيد.(علامه طباطبايي، ترجمه تفسير الميزان، ج 20، ص 907، بنياد فكري علامه طباطبايي.) توجيههاي ديگري نيز در آيه هست كه ميتوانيد به كتب تفسيري مراجعه فرماييد.